Asmakayalar Mağara Manastırları
Kırklareli’nin Vize ilçesi, “sakin şehir” ( Cittaslow ) unvanını hak edişine omuz veren, Traklardan günümüze değin yörede hüküm sürmüş medeniyetlerin ayak izlerini görebildiğimiz çok sayıda kültür varlığına sahiptir. Asmakayalar mevkiinde bulunan ve büyükçe bir kaya bloğunda yer alan doğal mağaraların insan eliyle şekillendirilmesi suretiyle oluşturulmuş mağara manastırları ile yakınında bulunan kaya mezarları, ilçenin sahip olduğu doğal ve kültürel zenginliklerden sadece birkaçıdır.
Asmakayalar Mağara Manastırları
Halk arasında Asmakayalar olarak bilinen mevki, ilçenin yaklaşık iki kilometre kuzeydoğusunda yer alan, kayalık formasyonlu derince bir vadinin en yükseğinde yer almaktadır. Eski dönemlerde tehlikelerden korunmak ve barınmak maksatlı kullanıldığı açık olan bu mevkiinin en dikkat çeken kesimi ise, kütlesel varlığıyla kendini hemen ele veren ve sıralı doğal mağaraların insan eliyle oyularak şekillendirilmesiyle oluşturulmuş mağara manastırlarıdır. Öncesi dönemlerde doğal bir barınma alanı olarak kullanılmış olması muhtemel mağaraların oyularak bir inanç merkezine dönüştürülmesi geç Roma ve Bizans dönemine rastlamaktadır.
Tarihi süreç içerisinde birbirine eklemeler yapılarak geliştiği düşünülen Asmakayalar’da farklı büyüklüklerde üç farklı ibadet alanı ile bunlara bağlı düzensiz konumlanmış hücreler yer almaktadır. Orta kilise büyüklüğüyle kendini ele vermektedir. Yaklaşık 10X6 metre büyüklüğünde tek nefli mekanın tavan yüksekliği 5 metreye yaklaşmaktadır. Mekana bağlı, bazıları niş şeklinde oyulmuş odacıklardan daha büyükçe olanına ( 2X2 metre ) taşların oyulması ile şekillendirilmiş merdivenlerle çıkılmaktadır.
Tonoz şeklinde oyularak şekillendirilmiş tavan yüksekliği 3 metre civarında olan kuzey şapelinin girişi batıda apsisi doğuda yer almaktadır. Bu mekana bağlı yan yana diziliş gösteren başka bölümler bulunmaktadır. Bu bölümlerin yüksekliği daha düşük tutularak ana şapel vurgulanmıştır. Bu bölümlerin ana girişleri şapele bakarken, odacıklar arasında da geçişi sağlayan oyularak yapılmış geçişler bulunmaktadır. Bu bölümün dışarıya açılan duvarlarında, eskiden bu bölüme eklemlenmiş bir saçak yapısı olabileceğine dair izler mevcuttur.
Asmakayalar mağara manastırları kompleksinin bir parçası olan güney şapeli ise, tavanında ve apsisinde bulunan ve kayaya oyularak oluşturulmuş haç motifleriyle kendini ele verir. Ayrıca güney şapeli diğer iki mekana göre daha küçüktür.
Asmakayalar Kaya Mezarları
Birinci derece sit alanı olan Asmakayalar mevkiinde, mağara manastırlara yakın bir mevkide yer alan iki kaya mezar dikkati çekmektedir. Doğal kayalara oyulmuş bu iki mezar çevresinde çok sayıda keramik parçası bulunmuştur. Mağara manastırlarda olduğu gibi, maalesef ki defineciler tarafından aşırı derecede tahrip edildiği anlaşılan kaya mezarlar 50X180 cm ebatlarında ve 50 cm derinliktedir.
Kaynak : Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri
Fotoğraflar : Bedri Yılmaz DOĞU
