Menemen

Yumurtalı yemekler Trakya mutfağında çok sevilen yemeklerdendir. Menemen özellikle yaz aylarında sıklıkla tercih edilen, yapımı kolay böylesi bir yumurtalı yemek uygulamasıdır. Yaz mevsiminde tadı gelmiş tarla domatesi ve biberleri ile yapılması tercih edilir. Hele ki, kayısı kıvamında sarısı patlatılmadan üzerine göz göz ilave edilmiş yumurtalara, sıcak köy ekmeği banarak yendiğinde tadına varırsınız.

Türkiye’ nin her yerinde raslanan bu yemek, yörelerin kendi damak tatlarına has dokunuşlarla hazırlanabilir. Örneğin, Trakya’ da soğan sofraların vazgeçilmezindendir. Bu sebeple, soğanlar ince yarım halkalar şeklinde içine doğranır. Dişe gelecek dirilikte arzu edilir. Tadını verecek kadar 1 diş ince doğranmış sarımsak da hoş bir tat bırakır.

Yemeğin adını alışı ile ilgili rivayet çok hoştur :

Türkiye’de Domates’in tarihçesine bakacak olursak, resmi kayıtlarda 1900’lü yılların başında ilk kez Adana bölgesinde bu ürünün ekiminin yapıldığı yazmaktadır. İzmir’e geliş tarihi kesin bilinmemekle birlikte Ticaret ve Zahire Borsası kayıtlarından 1920’li yıllarda Domates’in İzmir ve çevresinde yetiştirilmeye başlandığını söylemek mümkündür. Menemen’de Domates’in tarihçesi de İzmir ile aynı yıllara rastlamaktadır. Nitekim, bu konudaki en kesin kayıt’ı bize İzmir’de yayınlanan “Hizmet” gazetesi vermektedir. 25 Mayıs 1927 tarihinde yayınlanan Hizmet gazetesi’nin 3. sayfasında “Menemen’de ilk mahsul” başlığı ile verilen haberde, Menemen’de üretilen bir miktar domates ile ilgili şu bilgiler yer almaktadır:

“Menemen Kazası, tıpkı Türkiye genelinde olduğu üzere tam bir tarım bölgesidir. Öyle ki, çiftçiler ilk mahsullerine çok önem vermişler ve bu değeri değişik şekillerde göstermişlerdi. Buna Menemen’den bir örnek, Ticaret ve Zahire Borsası’nın açılış yılı olan 1927 senesinden verilebilir. Menemen’de ilk mahsul Domates, Nizamizade Kadri Efendi tarafından yetiştirilmiştir. Kadri Efendi, Taşhan’a getirdiği bir okka domatesi (1.282 gr.) müzayedeye koyarak üçyüz kuruşa Bahçıvan Hafız Mustafa Efendi’ye ihale etmiştir.” (O dönemde Taşhan, bir nevi hal binası olarak kullanılmaktadır.)

1930’lu yılların başında Menemen gibi bölgedeki birçok vilayet ve kaza da Giritli Türk Göçmenler bulunmaktadır. Bu göçmenlerin büyük çoğunluğu birbiriyle ya akrabadır yada hemşehridir. İşte bu vesile ile Menemen’e gidip-gelmelerde misafire sunulan yemekler arasında “Yumurtalı Domates” en çok ikram edilen yemektir. Yemeğin tadı o kadar güzeldir ki ünü giderek yayılır ve “Menemenlilerin Yemeği” diye bahis edilir. Önce Menemen ve çevresinde, yıllar içinde de Menemen dışında “Menemen Yemeği” olarak benimsenir. Maliyetinin diğer yemeklere nazaran daha ucuz ve kısa süre içinde hazırlanır olması, bu yemeğin daha tercih edilir olmasını sağlamıştır.

Malzemeler :

• 2 Orta Boy Soğan
• 4 Sivri Biber
• 4 Orta Boy Domates
• 4 Yumurta
• 1 Diş sarımsak
• Sıvı yağ
• Tuz, pulbiber, arzuya göre çok az karabiber

Yapılışı :

• Soğanı uzunlamasına ortadan kesip, dişe gelecek yarım halkalar şeklinde doğrayın.
• Doğradığınız soğanları, ince doğranmış bir diş sarımsakla yayvan bir sahanda diriliği sönene kadar çevirin.
• Tohum yatağını temizlediğiniz ince halkalar halinde doğranmış biberleri ilave edip, tavada birkaç kez çevirin.
• Kabuğu soyulmuş ve küp küp doğranmış domatesleri ilave edip, domates suyunu bırakıp hafifçe çekene kadar pişirmeye devam edin. Bu arada domatesleri çok karıştırıp ezdirmemeye dikkat edin.
• Tuz ve arzu edilirse çok az karabiber ekleyin.
• Sahandaki karışımın üzerinde, yumurtaları kırabileceğiniz küçük gözler açıp, yumurtaları dikkatlice bu gözlere kırın.
• Üzerine bir kapak örtün ve yumurtaların beyazları pişip, sarıları da kayısı kıvamında oluncaya değin pişirmeye devam edin. Bu aşamada kapak örttüğünüzde sarıları yemeğin üzerinde daha iyi tutunur.
• Servis sırasında üzerine hafifçe pul biber gezdirip, sarılarına ekmek banarak tadına bakın.

Not : Bazı yerlerde menemen için, yumurtalar çırpılarak ve domatesler rendelenmiş halde yemeğe katılır. Trakya’ da domateslerin diriliklerini kaybetmeden yemeğe ilave edilmeleri esastır. Yumurta sarıları da patlatılmadan ilave edilir. Kahvaltılar için dahi tercih edilen kolay bir yemektir.