Fatih Heykeli Geçici Yerine Taşındı

Edirne’de doğmuş ve bir devrin değişmesine sebep olmuş Fatih Sultan Mehmet’in heykeli ve Edirne Valiliği tarafından Heykeltraş Müslüm ÖZCAN’a yaptırılan iki adet Şahi topu, geçtiğimiz günlerde Selimiye meydanındaki geçici yerine taşındı. Selimiye meydanı düzenlemesinin tamamen bitmesinin ardından asıl yerine alınması ve Edirne turizminin hizmetine sunulması bekleniyor.

Edirneli Fatih

Edirne’de yapımı süren bir AVM inşaatı sebebiyle eski yerinden alınarak, bir yıldır belediyenin Park ve Bahçeler Müdürlüğü bahçesinde korumaya alınan Fatih Sultan Mehmet heykeli için geçici olarak yer bulundu. Heykel, Edirne Valiliği’nce yaptırılan iki adet Şahi topu ile birlikte Selimiye meydanındaki eski Sera Park alanında sergilenecek. Selimiye meydan düzenlemesinin tamamen sona ermesinden sonra heykeller asıl yerlerine taşınarak sergilenecekler.

Edirne Belediye Başkan Yardımcısı Çiğdem GEGEROĞLU, Fatih Sultan Mehmet’in Edirne’de doğduğunun altının kalın harflerle çizilmesi hatta Edirnelilere yeniden hatırlatılması gerektiğinden hareketle şunları kaydetti :

”30 Mart 2017 Fatih Sultan Mehmet’in 585’inci doğum günü. Bu yıl Edirne Valiliği, Edirne Belediyesi ve Trakya Üniversitesi işbirliğiyle ‘Edirneli Fatih’ diye bir algının üzerine yürüyoruz. Bunu canlandırmak istiyoruz. İstanbul’un fethiyle bir çağ kapanıyor ve yeni bir çağ başlıyor. Bu çağın başlamasındaki, İstanbul’un fethindeki bütün fikir, bütün çalışma tüm program Edirne’den yapılıyor. O yüzden bununla ilgili 30 ve 31 Mart tarihlerinde etkinlikler yapılacak.

Bildiğiniz gibi Fatih Sultan Mehmet heykeli şu anda yapımı devam eden AVM’nin olduğu yerdeydi. İnşaatın başlamasının ardından 1 yıldır Park ve Bahçeler Müdürlüğü’nün bahçesinde duruyordu. Artık gün yüzüne çıkarmak istedik. Selimiye Meydanı girişindeki eski Sera Park’ın olduğu yer, heykelin konabileceği en güzel yerlerden biriydi. Edirne Valiliği de İstanbul’un fethinde önemli rol oynayan Fatih Sultan Mehmet’in Şahi Topları’nı bire bir ölçüsünde yaptırdı. Hem Şahi Topları hem de Fatih Sultan Mehmet’in heykeli Edirne’ye gezmeye gelenleri, Selimiye Camii ve Eski Camiiyle birlikte karşılayacak. Ama burası hem heykel hem de toplar için geçici bir yer olacak. Bildiğiniz üzere Belediye Başkanımız Recep Gürkan’ın daha önce açıkladığı gibi Selimiye Meydan Projemiz var. Bu proje kapsamında heykel, bir daha kaldırılmamak üzere kalıcı yerine taşınacak. Ama şuan için o bölgede bir kazı yapılıyor. O yüzden heykel geçici olarak Sera Park’ın havuzunun olduğu yere konacak. Heykelin açılışı da 31 Mart günü saat 15.00’da gerçekleşecek. Tüm Edirnelileri de bu açılışa davet ediyoruz.”

Selimiye Camii’nin kudretli silueti önünde bambaşka bir ruh bulan heykeller şimdiden Edirneliler ve Edirne’yi ziyaret edenler tarafından büyük ilgi görüyor.

Fethin Anahtarı; Şahi Topları

Şahi Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılıp kullanılmış olan, devrin en büyük ve özel bir savaş topudur. İstanbul’un fethinde kullanılmıştır.

Yapımı üç ay süren, çizimlerini Fatih Sultan Mehmet’in önderliğinde Türk mühendislerinin yaptığı topun dökümünü Bizanslıların daha önce sınır dışı ettiği Macar Urban adlı bir dökümcü yapmıştır. Bunun yanında döküm ustası olarak Cenevizli Donar Usta diye birisinden de bahsedilir.

Ayrıca bir rivayete göre de Macar Urban sınır dışı edilmemiş, Bizans zindanlarından lağımcılar tarafından kaçırılmıştır. Urbain’in döktüğü top ve diğer toplar 1452 senesi Ocak ayının sonlarında Edirne’den yola çıkarılmış ve ancak iki ay sonra İstanbul önlerine getirilebilmiştir. Toplar, bazı tarihçilere göre 30 araba 140 öküzle çekilmiş ve devrilmesin diye 200 nefer (asker) görevlendirilmiştir.

Evliya Çelebi, “ Büyük topun önünde Kıraç Bey kumandasında on bin akıncı süvarisinden mürekkep bir kol gidiyor topu otuz, bazılarına göre elli veya atmış çift öküz müşkülatla çekiyordu.” demiştir.

Edirne’de deneme atışlarının yapılacağı sırada Fatih Sultan Mehmet tellallar göndererek halkı uyarmış, bu gürültünün kaynağını haber vermiştir.

Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u almak için döktürdüğü büyük top “şahi” adını taşır. Bu topun namlusu 91.5 cm’dir. 680 kilogram ağırlığındaki güllesinin menzili 1200 metredir. Osmanlı ordusunda daha sonra kullanılan büyük toplara da şahi adı verilmiştir.

1464’te Fatih Sultan Mehmet toplardan kırk iki tanesini Çanakkale Boğazı’nın savunması için Çanakkale Boğazı’na göndermiştir. Yüzyıllarca kullanılmadan kalan toplar 1807 yılında İngiliz donanmasına karşı kullanılmış ve beklenenin aksine kusursuz şekilde çalışan toplar bir İngiliz gemisini vurmuş ve 60 denizciyi etkisiz hale getirmiştir. Bir tanesi İngiltere’de, bir diğeri de İtalya’dadır. Günümüzde Fatih döneminden 6 tane top kalmıştır. Bunların en büyüğü olan ve İstanbul’da, Boğazlar’da kullanılan “şahi” bugün İngiltere’dedir. Diğer toplar ise Harbiye’deki askeri müze bahçesinde olup bunların çapı daha küçüktür.

Fotoğraf : Cumhur UŞAR