Kuşburnu Marmelatı

Kuşburnu C vitamini açısından en zengin meyvedir. Bu yönüyle son yıllarda büyük önem kazanan meyve, çayı ve marmelatı hazırlanarak tüketilmeye müsaittir. Marmelatı su ve gerekiyorsa biraz daha şeker ilavesiyle, sıcak yaz günlerinde ferahlamak için meyve suyu gibi de tüketmektedir.

Trakya mutfağında, köy sofralarında ortası açılmış börek tepsisine yerleştirilen bakır sahanlarda hoşaf niyetine de çokça servis edilir. Özellikle Kırklareli’ de Balkan köylerinde yapımı yaygındır. Büyük şehirlerden yöre kadınlarına kışlık hazırlatanlarca en çok sipariş edilen ürünler arasında baş sıralarda yer almaktadır.

Burada vereceğimiz marmelat tarifinde özel bir ölçü verilmemiştir. Köylerde, harlı odun ateşi üzerine oturtulmuş büyük kazanlar-tencerelerde büyük miktarlarda kuşburnu ilavesiyle yapılır. Şeker oranı da, kevgirden süzülmüş marmelatın miktarına göre damak zevkine göre ayarlanır.

Malzemeler :

• Kuşburnu Meyveleri
• Şeker

Yapılışı :

• Kuşburnu meyveleri, Eylül sonundan Ekim ayı ortalarına değin istenen olgunluğa erişir. Marmelat için bu meyveler toplanır.
• Sapları dikkatlice ayıklanan kuşburnu meyveleri, bol su ile birkaç defa yıkanır.
• Harlı odun ateşi üzerine alınan büyük kazanlara-tencerelere alınan kuşburnu meyvelerine, üzerini iyice aşacak kadar su ilave edilir.
• Meyveler iyice yumuşayıncaya değin kaynamaya bırakılır.
• Suyu süzülen meyveler, önce iri dişli bir kevgire alınır. Kevgirin üzerinde iyice ovularak, posasının alta geçmesi sağlanır. Üzerinde toplanan kabuk, çekirdek, ipliksi tüylerden oluşan posaları uzaklaştırılır.
• Kevgirden geçirilen marmelat yapılacak meyve eriyiği, bu defa daha ince gözenekleri olan un eleğine alınır.
• Un eleğinden meyve eriyiğini süzmek oldukça zordur. Zira kuşburnu meyvelerinin içinde bolca bulunan ipliksi tüyler, un eleğinin tıkanmasına sebep olabilir. Ara ara bu oluşan tortuyu havalandırıp, meyve eriyiğinin elekten aşağı geçmesini sağlamak gerekiyor. En zahmetli tarafı da budur.
• Un eleğinden geçirilen kuşburnu meyvesi eriyiği, bir tencereye alınır. Damak zevkine göre şeker ilavesi yapılıp, kendi öz suyunu kaybedip marmelat kıvamına özleşinceye değin ateşte ara ara havalandırarak kaynatılır.
• Sıcaklığını biraz kaybedince marmelat kuru cam kavanozlara doldurulup, kapağı sıkıca kapatılır.
• Kavanozlar, kapakları üzerine ters çevrilerek soğuyuncaya değin kapaklarının tutunması beklenir.
• Serin bir yerde muhafaza edilir.

Kuşburnu ( Rosa Canina ) Türkiye’ nin her yöresinde yetişen değişik isimlerle anılan bir bitkidir. Halk arasında, “yabangülü”, “gül elması” gibi isimlerle anılan kuşburnu bitkisi çalı formunda en çok 2 metreye kadar boylanabilen bir bitkidir. Eylül sonu Ekim başı gibi üzerlerindeki kırmızıya çalan meyveleri toplanabilir. Trakya’ da yol boylarında, tarla sınırlarında sıklıkla raslanan kuşburnu, günümüzde kullanılan birçok ilacın etken maddesinin sağlandığı bitkidir. Vücudun bağışıklık sistemini doğrudan etkilemektedir. C vitamini deposu olarak bilinen portakal, mandalina, greyfurt vb…meyveler dahi kuşburnunun sahip olduğu C vitamini yanında çok gerilerde kalmaktadır. C vitamini en yüksek bitki oluşu yanısıra, B1 ( alyuvarlar oluşumunda etkili ),B2 ( hücre yenilenmesi ve büyümeyi düzenliyor ) ,E ( güçlü bağışıklık sistemi ve kas dokusu için ),K ( kemik yapısı ve kanda pıhtılaşmayı dengeler ) vitaminleri yanısıra, potasyum ( kalp ve sinir sistemine katkı sağlar ), kalsiyum ( sağlıklı bir kemik ve diş yapısı ), magnezyum ( kalp ritmini düzenler, yatıştırıcı etki gösterir ), demir ( özellikle bayanlarda kansızlık giderici ), sodyum, çinko ( göz ve saç sağlığı için…) bakımından da çok değerli bir bitkidir. Geçtiğimiz aylarda Kanada’ da açıklanan bilimsel bir araştırmanın sonuçları, kuşburnunun C vitamini deposu oluşunun yanısıra kemik erimesine karşı, romatizma ağrılarını hafif geçirmek için önemli bir destek olduğunu gösteriyor.

Olgun kırmızı dış kabukları, keskin bir bıçakla ince zar gibi kesilerek elde edilen parçacıklar, bir fincana bir şeker kaşı ölçüsünde 8-10 dk kaynar su ile demlendirilir. Süzülerek şeker veya bal ile tatlandırılıp, meyve çayı olarak da tüketilebilir.