Pavli Panayırı’nın Kurulmasına Dair “İrade-i Seniyye” Belgesi
Trakya’nın zamana direnip ayakta kalmayı başaran son ve en büyük panayırıdır Pavli Panayırı.
Başta Trakya yerleşimleri ile İstanbul ve Marmara Bölgesi illeri olmak üzere, Türkiye’nin pek çok kesiminden on binlerce kişiyi toplamaya muktedir, bilinen tarihi bir asırı aşan kadim bir gelenek…
Resmi adıyla “Pehlivanköy Sonbahar Hayvan ve Emtia Panayırı”…
Çok uzaklara dağılmış bile olsalar, o meşhur “Pavli Günleri”nde yöre halkını bir araya getiren, kenetleyen; yine onların dillendirmesiyle; “Pomak Bayramı”…
Trakya’nın kara duvaklı gelini; Ergene Nehri’nin kıvrımları arasında kurulu olan ve ancak içinden geçmek zorunda olanların adını bildiği Kırklareli’nin Pehlivanköy ilçesinin tanıtımına en büyük katkıyı yapan, coşku dolu dört günün ismidir; “Pavli”…
Osmanlı Arşivlerinde Pavli Panayır’ına Dair İrade-i Seniyye Belgesi
Pavli Panayırı’nın yöre insanının kodlarına işlenmişçesine sevilmesindeki en büyük etkenlerin başında, bir asırı geçen bir süredir yörede kutlanıyor olması geliyor. Panayırın kutlanmaya başlandığı tarih 1910 yılı olarak kabul ediliyor. Buna dayanak ise, Osmanlı Arşivleri’nde rastladığımız 22 Ocak 1908 tarihine denk düşen bir “İrade-i Seniyye” belgesidir.
İrade-i Seniyye genel manasıyla “Dönemin padişahının yazılı veya sözlü emri” manasına gelmektedir. Osmanlı diplomatiğinde kendi yazım ve arşivleme kuralları olan bir belge türüdür.
Arşivlerde rastladığımız irade-i seniyye belgelerinden biri de, yukarıda bahsettiğimiz üzere, Pavli Panayırı’nın kurulmasına dairdir. Belge Sultan II. Abdülhamid dönemine aittir. Buna karşılık panayır –muhtemelen – dönemin çalkantılı olayları sebebiyle 1910 yılından itibaren düzenlenmeye başlanmıştır. Dönemin yeni padişahı ise Sultan (V.) Reşad‘dır.
Belgenin içeriği panayırın düzenlenmesi ile ilgili ayrıntılar ve Pehlivanköy’e dair coğrafi ve sosyo-ekonomik bir geri plana işaret ediyor olmasıyla da enteresandır. Uzun yıllar Eylül’ün 3. haftasına denk düşen Perşembe gününden Pazar gecesine kadar düzenlenen Pavli Panayırı‘nın ( bu durum zaman zaman eğitim-öğretim yılına göre düzenlenmiştir ), bu belgeye göre Eylül ayının ilk haftası ( Eylül’ün 7. günü diye zikredilmiştir ) düzenlenmesi öngörülmüştür. Ayrıca yörenin ticari hayatının zengin olduğu bilgisine yer verilen Pavli’de ( Pehlivanköy ) Cuma günleri bir de pazar kurulması kararı verilmiştir.
Pavli Panayırı’nın kurulması ile ilgili irade-i seniyye belgesinin transktipti şu şekildedir :
YILDIZ SARAY-I HÜMAYUNU
BAŞ KİTABET DAİRESİ
8059
Baba-yı Atik ( Babaeski ) Emlakı Hümayun idaresine merbut PAVLİ karyesinin Baba-yı Atik ile Edirne şehirleri arasında kain ve şimendüfer istasyonuna muttasıl ve muamele-i ticariyesi vasi’ ( geniş-bol ) olması itibariyle umran ve terakkiye müsta’idd olmasına mebni orada her sene eylülün yedinci günü kürşad edilmek ve dört gün devam eylemek üzere bir panayırın ihdas ve tesisi ve her Cuma günü bir pazarın kürşadı Hazine-i Hassa-i Şahane Nezaret-i Celilesi’nin tezkire-i ma’ruzası üzerine şeref-sudur buyurulan irade-i seniyye-i cenab-ı hilafet-penahi iktiza-i alisinden olmağla ol-babda emr-i ferman hazret-i veliyyü’l emrindir.
Fi 18 Zilhicce (1)325 Serkatib-i hazret-i şehriyari
9 Kanun-i sani (1)323 ( İmza )
( 22 Ocak 1908 )
Not : Osmanlı Arşivleri’nden bu belge Lüleburgazlı tarih araştırmacısı olan Mustafa GÜLTEKİN tarafından paylaşılmıştır.
