Labada Sarması

Labada (Rumex), Karabuğdaygiller familyasından içerisinde 200 kadar bir yıllık, iki yıllık ve çok yıllık bitki türünü barındıran bir bitki cinsidir. Ekşi olmayan türlerin yaprakları yaygın biçimde sarma yapılarak tüketilir ve Anadolu’da efelik, evelik vb. adlarla anılırken ekşi yapraklı türleri kuzukulağı adıyla bilinir.

Labada Anadolu coğrafyasında olduğu gibi Trakya’da da çokça yetişir. Su boylarında, kırlarda, yol kenarlarında bolca bulabileceğiniz, doğada kendiliğinden yetişen bu bitki, hal böyle olunca yöre mutfağında da kendine yer bulur. Başka kır otları yahut ıspanak gibi bitkilerle karıştırılıp böreklerde, yine diğer otların eşliğinde bulgur veya pirinçle harmanlayarak yemeği yapılır. Tek başına kullanıldığında tadı ekşi, buruk gelebilir.

Trakya yöre mutfağında daha çok sarmalarda kullanıldığını görürüz. Kırklareli mutfağında yapımı oldukça yaygındır. Sarması domates veya salçayla yapılan sosla birlikte daha ziyade fırında pişirilir. Asma yaprağı gibi narin olmadığı için yaprakların yumuşaması için daha fazla haşlanması gerekebilir. Ortasında uzanan damar daha sert ve dışa doğru belirgindir. Bazen haşlamak bu diriliği bozmaya yetmeyebilir. Böyle bir durumda orta damar keskin bir bıçakla yaprak hizasında törpülenir yahut bıçağın yayvan yüzüyle bastırılarak ezilir. Böylece sarmaya uygun hale getirilir.

Malzemeler :

• Labada yaprağı
• 2-3 orta boy kuru soğan
• 1 su bardağı pirinç
• 1/2 su bardağı pilavlık bulgur
• 2 orta boy domates
• 1 tatlı kaşığı salça ( içi için )
• 1 çorba kaşığı salça ( sosu için )
• Karabiber, kimyon, kuru nane, kekik
• Maydanoz ve pulbiber ( Arzuya göre )
• Sıvıyağ
• Tuz

Hazırlanışı :

• Labada yapraklarınızı sıcak su ile derince bir kapta haşlayın.
• Sap kısımlarını yaprak ayasına kadar kesin.
• Ortasından geçen damarlar çoğu zaman haşlamaya rağmen diri kalabilir. Bu sebeple yukarıda bahsettiğimiz gibi ister çıkıntı yapan kısmı keskince bir bıçakla yaprak hizasına kadar düzleştirin yahut bıçağın yayvan yüzüyle bir parça bastırıp o diriliği kırın.
• Derince bir tencereye yağı aın.
• İnce doğranmış soğanlarınızı yağda pembeleşinceye değin kavurun.
• Ilık suda nişastasını giderdiğiniz pirinç ve bulgurunuzu süzdürüp soğanlarla birlikte birkaç dakika kavurun.
• Rendelediğiniz domatesi ve bir tatlı kaşığı salçayı renk ve aroma vermesi için ilave edin.
• Salçanın kokusu çıkana kadar kavurduktan sonra baharatlarını verin. Acı sevenler bu aşamada pul biber de ekleyebilirler.
• Üzerini 1 parmak geçecek nisabette su ekleyip pilav yapar gibi kısık ateşte kapağını kapayıp pişmeye bırakın.
• Not : Pilavdan bir tık daha diri kalmasını hesap ederek su miktarını ayarlayın.
• Ateşi kapamazdan bir dakika önce arzu edenler kıyılmış maydanoz ekleyebilir.
• Ateşten aldığınız pilavın kapağını açıp havalandırarak kenarda ılınmaya alın.
• Yapraklarınızın damarlı ( alt kısımları ) üstte kalacak şekilde tezgaha alıp, bu yüzlerine demlenmiş, ılınmış iç harçtan koyun.
• Yaprak sarmada olduğu gibi sararak bir orta boy bir fırın kabına tek sıra halinde yanaşık düzen dizin.
• Bir kenarda sıvıyağda bir çorba kaşığı salçayı kokusu çıkana değin kavurun. Aromasını güçlü sevenler sulu ve kokulu domates varsa bir parça da domates rendesi ekleyebilirler.
• Tuzunu ayarlayıp bir bardak kadar su eklenir. Suyu hafif çektirilip göz göz kaynayınca labadaların üzerine sos olarak gezdirilir.
• En az yarım saat orta ısıda fırında pişmeye alınır. Suyunun azaldığını düşünürseniz sarmaların tabana yapışıp yanmaması için arada bir parça sıcak su ilavesi yapabilirsiniz.
• Fırını kapatıp bir parça dinlendirdikten sonra yoğurt eşliğinde servis edebilirsiniz.