Ekşi Mayalı Köy Ekmeği

Köy ekmeği nefaseti, besleyiciliği, dokusuyla endüstriyel şekilde üretilen ekmeklerle arasına fark koyar. Özellikle büyük şehirlerde veya gurbette olanlara sıla özlemi, anne elinin lezzeti, çocukluğumuza dair duyguları vb… pekiştirdiği için olsa gerek, ev ekmeği diye de tabir ettğimiz bu ekmekler aranan lezzetlerin başında yer alır.

Trakya köy mutfaklarında köy ekmeği hazırlanması hala bir şölen gibidir. Köylerin geniş avlularında içi ateş tuğlası ile örülmüş, dışı samanla karılmış sarı balçıkla sıvanmış köy fırınlarında, o haftalık ihtiyacı karşılayacak şekilde çokça üretilir. Çoğu zaman fırın bir kişiye ait evde yanarken, konu komşu hazırladıkları ekmek hamurlarını o kişiye ait fırında pişirirler. Ertesi hafta bir başkasının fırını yakılarak bu defa diğer komşunun ev sahipliğinde ekmekler pişirilir.

Odun ateşiyle ısıtılan fırınlarda korlanan ateş fırının bir tarafına doğru yığılır. Oluşan diğer boş kısımda ekmekler yahut diğer ürünler pişirilir. Uzun fırın kürekleri, içeride pişen malzemeyi yahut ateşi çekmek-itmek için kullanılan gelberiler, fırının tabanını temizlemek için süpürgeler, çokça üretim yapılacaksa ahşaptan gözlere sahip içerisine ekmek hamurlarının konduğu düzenekler, ekmek sinileri vb… köy fırınlarının malzemeleri arasındadır.

Eğer ki, köy fırını yoksa, yörede peçka da denilen kuzine sobalarda da lezzetli bir köy ekmeği pişirmek mümkündür. Odun ateşinin harıyla pişmesi ise esastır. Lezzetli, dayanıklı ve dokusu güçlü bir köy ekmeği pişirmenin esası ekşi maya ile hazırlanması, yoğurulduktan sonra mayasının iyi gelmesi için iyi dinlendirilmesi, hatta mümkünse bir-kaç defa daha yeniden yoğurularak ekşi mayaya iyice özleştirilmesidir. El mahareti olanlar köy fırınında sini tepsisi kullanmadan, ekmeği doğrudan fırının tabanı ile buluşturarak pişirirler. Bu el maharetine sahip değilseniz, sini içerisinde ister tek parça, ister birkaç somunu bir araya getirerek pişirebilirsiniz.

Malzemeler :

• Tam buğday unu
• Ekşi maya
• 1 Çay bardağı sıvı yağ
• Tuz, Ilık su

Hazırlanışı :

• Unun miktarına üretmek istediğiniz ekmeğe göre siz karar vereceksiniz.
• Unu derince bir yoğurma kabının içine alın ve havuz haline getirin.
• Unun ortasına ekşi mayanızı ( 1 Kg un için 1 kahve fincanı yeterlidir ) alın.
• Bir fiske tuz ve sıvıyağınızı da ekleyin.
• Ilık su ile yumuşakça bir hamur yoğurun.
• Hamurunuzu yuvarlaklaştırıp etafını unlayarak, bez örtü altında ve oda sıcaklığında dinlenmeye alın.
• Mayası gelip kabarıklaşan hamurunuzu, iyice özleşmesi için bir-kaç saat sonra yeniden yoğurun.
• Yine bez örtü altında birkaç saat dinlenmeye alın.
• Bu defa hamurunuzu pişirmeye aacağınız sini tepsiye koyacağınızı hesaplayarak, ister iki-üç somunluk parçaya ya da siniyi dolduracak tek parça hamur elde edecek gibi son defa yoğurun.
• Siniye yerleştirmezden evvel hamurunuzu avucunuzda toparlakça çevirip her tarafını unlayın ve hafifçe yağladığınız sini tepsinize yukarıda anlattığımız gibi yerleştirin.
• Ekmeğinizin üzerine arzuya göre bıçakla delikler açın ya da çizikler atın.
• Ortam sıcaklığında yarım saat daha dinlendirdiğiniz ekmek hamurunuzu, köy fırınında ya da peçkada ( kuzine ) pişirin.
• Siniden ters yüz ederek aldığınız ekmeğinizi ilk sıcağı çıktıktan sonra ofra bezine sararak saklayın.

Fotoğraf : Gülay’ın Mutfağından