Nohut Ekmeği

Nohut ekmeği Kırklareli mutfağında sahiplenilen nohut mayasından tutulan bir köy ekmeği uygulamasıdır. Daha çok Pomak ve Arnavut göçmenlerce yapılan, kendine has ritüelleriyle mutfak kültürümüzde yer etmiş lezzetli bir köy ekmeğidir. Kırklareli’de daha çok Babaeski, Pehlivanköy, Ahmetbey, Lüleburgaz gibi yerleşimlerde nohut ekmeğinin hazırlanışına rastlıyoruz. Tekirdağ ve ona bağlı bazı yerleşimlerinde ise daha az da olsa nohut ekmeği  karşımıza çıkıyor.

Ekmeğin mayasının nohuttan tutturulması el maharetinin de bir göstergesi kabul edilir. “Her el mayasını tutturamaz!” denilerek, köylerde nohutlu ekmek mayasını tutturanlardan birer parça maya almak, bir ekmek parası kadar para vermek adetten sayılmaktadır. Öte yandan hamura ve mayasını tutturup hamurunu kabartmış kadına övgüde bulunmak, yine bu ekmeğin hazırlanışı ile ilgili yöre kültürüne yerleşen adetlerdendir. Kırklareli mutfağındaki uygulama aşamaları ile bu ekmeğin hazırlanışına sayfalarımızda yer veriyoruz.

Malzemeler :

• 1 Avuç ( su bardağı ) kadar kuru nohut
• 6-7 su bardağı un
• 1-2 tatlı kaşığı tuz
• Sıvı yağ

Hazırlanışı :

Nohutlu ekmeğin yapımındaki ilk aşama nohut mayasının kurulmasıdır. Bunun için ;

• Nohutlarınızı mümkünse demir bir havanda, parçalanacak ama un gibi ufalanmayacak kadar kırdırın. Demir havan bulunmazsa köy kadınlarının bir başka yöntemine başvurun. Bunun için nohutları temiz bir peşkirin içine alıp tokmak yardımıyla kırdırın.
• Kırılan nohutları cam bir kavanoza alın.
• Üzerine bir bardak kadar un ekleyip bir tatlı kaşığı kadar tuz atın.
• Elin dayanacağı kadar sıcaklıktaki suyu – ama kesinlikle kaynar derecede olmamalı – kavanozun yarısında kadar doldurun.
• Bir kaşıkla malzemelere suyu özlendirip kapağını kapatın.
• Kavanozu maya geldiğinde taşmaması için bir poşete oturtup, sıcak kalabileceği bir ortamda tutun. Bunun için köy yerlerinde maya kavanozunu sofra bezleriyle sararak ısısını koruma yolunu tercih ederler.
• Ertesi gün mayanızı kontrol edin. Üzerinde köpüklenme ve mayalanmanın verdiği hoş olmayan konudan bunu anlamak mümkündür. Buna karşılık maya kokusu ekmek yoğrulduktan ve piştikten sonra hiç hissedilmeyecektir.

Not : Ekmeğin yapılması mayanın tutunmasını bekleyeceği için, mayayı akşam üzeri bir saatte kurmaya başlayın. Gece yatmazdan evvel kavanoza bir çay bardağı kadar sıcak su eklerseniz mayalanma daha sağlam gerçekleşir.

• İlk olarak mayanıza 2 su bardağı kadar un ekleyerek, ılık suyla boza kıvamında bir hamur elde edin.
• Bu hamuru sıcak bir ortamda ( soğukta bırakmaktan kesinlikle kaçının ), sıcaklığını muhafaza etmesi için bir bezle örtüp birkaç saat kadar bekletin.
• Bu ilk mayalı hamur 2-3 kat büyüyerek mayalanınca hamurunuzun yarısını ayırın.

Not : Bu ayırdığınız hamur, yukarıda bahsettiğimiz ritüeldeki komşulara dağıtılacak, pay edilecek hamurdur.

• Geriye kalan mayalanmış hamura bir parça tuz ilave edin.
• Un ilave etmeye başlayarak ekmeğimizin hamurunu yumuşak bir ekmek hamuru kıvamına gelinceye değin yoğurun.
• Arzuya göre bu aşamada ekmek hamuruna kepek ilavesi yaplarak daha farklı bir lezzet yakalamak mümkündür.
• Ekmeğinizi pişireceğiniz sinilerinizi güzelce kenarlarına kadar yağlayın.

Not : Yukarıdaki ölçüden 3 tepsi kadar ekmek elde edebilirsiniz.

• Ekmek hamurlarınızı pay edip sinilerinizin içine sininin yarısına gelecek kadar alıp, siniye yerleşmesi için elinizle hamuru oturuşturun.
• Sinilerinizin üzerini yine bezle örterek hamurun sini içerisinde kabarmasını bekleyin. Hamurunuz sini içerisinde neredeyse iki kat hacme erişecektir.
• İyice özlenip kabaran sinilerinizi önce orta hararetli, pişmesine yakın ise yüksek ateşli fırında pişmeye bırakın.

Not : Trakya köylerinde köy ekmeklerini pişirmek için odun ateşinde köy fırınları veya yörede “peçka” denen kuzine sobalar tercih edilir.

• Fırından çıkan ekmeklerin üzerine elinizle hafifçe su serpiştirip ekmekleri hafifçe terletmek için üzerlerini bir bezle örtün.
• Kıvama gelen ekmekleri ters çevirerek sinilerinden çıkartın.
• Ekmekleri birer sofra bezine sararak saklayın.